باز هم در زمینه بیش فعالی به سراغ روانپزشک اطفال رفته ایم تا علت و چاره این اختلال را در آنان بیابیم.
کمبود توجه، کم توجهی و رفتارهای تکانه ای و به عبارتی بیش فعالی (ADHD) یکی از بیماری های مزمن و شایع در سنین کودکی است که از دوران خردسالی با علایمی مانند تحرک بیش از حد، مشکل در تمرکز و ناتوانی در انجام کارها خود را نشان می دهد و با رسیدن کودک به مدرسه، مشکلات تحصیلی و آموزشی مختلفی را برای وی به وجود می آورد.
بسیاری از والدین به اشتباه تصور می کنند اگر فرزندشان جنب و جوش زیادی داشته و بازیگوشی کند، بیش فعال است و بعضی نیز برعکس حتی شیطنت مفرط کودکانشان را جدی نگرفته و آن را به حساب تیزهوشی و یا کنجکاو بودن او می گذارند.
عذاب وجدان و نا امیدی شاید احساس مشترک بسیاری از والدین دارای کودک بیش فعال باشد، وقتیکه به علت بی اطلاعی از این مشکل، در برابر رفتارهای پرتحرک و نادرست او بی تحمل شده و کودک را تنبیه می کنند و البته همیشه بعد از تنبیه نیز پشیمان می شوند.
این بچه ها نه به دلیل کم هوشی بلکه به علت نداشتن تمرکز و توجه به دروس دچار افت تحصیلی می شوند و کادر آموزشی و والدین را به دردسر می اندازند.
بررسی ها نشان می دهند کودکان بیش فعال هنگامی که بازی می کنند با صدای بلند این کار را انجام می دهند ساعات خواب نامنظمی دارند و اغلب تا ساعات زیادی از شب بیدارند.
تشخیص این اختلال در سنین زیر پنج سال قدری مشکل است، زیرا امکان دارد با رفتارهای طبیعی و شیطنت آمیز کودکان اشتباه گرفته شود، با این حال متخصصان می توانند این اختلال را تشخیص دهند و پیش بینی های لازم را به عمل آورند.
این اختلال با فعالیت بیش از اندازه، خرابکاری و آزار رساندن همراه است و اگر این بچه ها در سنین کودکی معالجه نشوند در دوره نوجوانی احتمال این که رفتارهای ضداجتماعی داشته باشند و نیز حالات افسردگی در آنها به وجود آید بسیار است، بنابراین به والدین توصیه می شود که در دوران کودکی برای معالجه این کودکان اقدام کنند.
یک فوق تخصص روانپزشکی کودکان گفت: برای اختلال بیش فعالی، مانند بیشتر اختلالات روانپزشکی دلیل واحدی وجود ندارد، اما در سال های اخیر، تاکید زیادی بر منشا ژنتیکی و بیولوژیکی شده است و شاهد این امر نیز افزایش تجمعی اختلال مذکور در خانواده هایی است که در اقوام نزدیک تر، کودک بیش فعال داشته اند و مشکلات دوران بارداری و زایمان، مشکلات تکاملی کودک، محیط فیزیکی تحصیلی و مسکونی و از همه مهمتر، عدم کارآیی تربیت و رفتار والدین با کودک نیز از سایر علل می باشند.
دکتر’نسرین صراف’ افزود: یکی از معضلات عمده مشکلات روانپزشکی کودکان، به ویژه در اختلال بیش فعالی، استفاده بیش از حد کودک از رسانه های تصویری و شنیداری مانند بازی های رایانه ای، انیمیشن های هیجانی و فیلم های نامناسب در منزل است که ساعت های طولانی باعث بی حرکتی کودک و عدم رشد مناسب او می شود.
وی با اشاره به اینکه علائم و نشانه های اختلال بیش فعالی به سه دسته تقسیم می شود اضافه کرد: دسته اول علائم پر تحرکی مانند سر و صدای زیاد، دسته دوم علائم کم توجهی و حواس پرتی مفرط و دسته سوم نیز علائم تکانشگری و انجام رفتارهای ناگهانی و بی مهابا هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین علایم اختلال بیش فعالی را تقریبا در تمام فرهنگ ها مشابه یکدیگر ذکر کرد و افزود: فقط زیر گروه های اختلال و شدت آن از فردی به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی قزوین خاطرنشان کرد: بیشتر این اختلال به محض راه رفتن کودک و گشت و گذار در اطراف منزل شروع می شود و از همین راه است که والدین متوجه فعالیت شدید کودک و انجام کارهای خطرناک می شوند.
صراف اضافه کرد: پس از طی شدن دوران نوپایی، به محض ورود به محیط آموزشی، کودک مقررات آن محیط را رعایت نمی کند؛ مرتب در نیمکت تکان می خورد، در کلاس سر و صدا راه می اندازد و از کلاس بیرون می آید، که اینها همه علائم پر تحرکی می باشند.
وی با اشاره به اینکه البته این پر تحرکی در بیشتر مکان ها نیز ادامه دارد، گفت: از علایم بی توجهی نیز می توان حواس پرتی مکرر کودک در اثر تحرکات محیطی، گم کردن و جا گذاشتن وسایل، جا انداختن کلمات گفته شده در املا، فراموشی تکالیف روز بعد و ناتمام گذاشتن تکالیف مدرسه را عنوان کرد که این خود، افت شدید آموزشی در مدرسه با وجود داشتن بهره هوشی عادی را به دنبال دارد.
این فوق تخصص روانپزشکی کودکان درخصوص علایم تکانشگری و ناگهانی نیز تحمل و تامل نکردن در انجام امور، پر حرفی، پریدن وسط حرف دیگران، صبر نکردن برای اتمام سووال معلم، پرخاشگری و انجام کارهای خطرناک را ذکر کرد که خانواده را متوجه مشکلات رفتاری کودک می کند.
صراف با بیان اینکه در سال های اخیر تبلیغات زیادی برای درمان بیش فعالی با روش های گوناگونی مانند هومیوپاتی داروهای گیاهی، تغذیه و مواد غذایی خاص، درمان با امواج مغناطیسی و نوروفیدپک شده است ادامه داد: اینگونه درمان ها هنوز در مرحله پژوهش و تحقیق می باشد و پایه و اساس مشخص علمی و تحقیقاتی ندارد.
وی با اشاره به اینکه عده ای از کودکان که مشکل بی توجهی بیشتری دارند، گاه بسته به نظر روانپزشک می توانند از نوروفیدپک بهره ببرند، اظهارکر: درمان های اثبات شده علمی، مصرف داروی مناسب و بطور کامل بی خطر ریتالین، آموزش رفتاری کودک و آموزش روش های فرزندپروری مناسب برای والدین می تواند موثر باشد.
صراف ادامه داد: متاسفانه در سال های اخیر تبلیغات سوئی توسط سایت های نامعتبر و برخی رسانه ها و افراد ناآگاه درباره استفاده از داروی ریتالین شده است، درحالیکه با وجود گذشت بیش از 100 سال از قدمت مصرف این دارو در سراسر جهان، هنوز دارویی مناسب و بی خطرتر از آن برای درمان اختلال بیش فعالی کشف نشده است.
و یخاطرنشان کرد: امروزه ناآگاهی خانواده ها در مورد فرزندپروری به ویژه در زوج های جوان، مشکلات درمان این کودکان را با چالش های زیادی روبرو کرده است.
این فوق تخصص روانپزشکی کودکان افزود: آموزش بهداشت روانی و روش های تربیتی مناسب و همچنین آشنایی با اختلالات شایع رفتاری کودکان، محورهایی است که برای ساختن جامعه سالم و به دور از آسیب های اجتماعی نقشی حیاتی دارد و در این راه رسانه های تصویری، شنیداری و نرم افزاری، نقش بسیار مهمی در رساندن اطلاعات مناسب به مردم از منابع آگاه دارند
ایرنا،
