کراتی‌نین چیست و چه کارهایی در بدن انسان انجام می دهد؟
کراتی‌نین یک ماده شیمیایی دفعی است که از متابولیسم عضلات حاصل می‌شود. در واقع، کراتی نین از کراتین که منشاء عمده تولید انرژی در عضله است، مشتق می‌گردد.
روزانه تقریبا 2 درصد کراتین بدن به کراتی‌نین تبدیل می‌شود و سپس با جریان خون به کلیه‌ها می‌رود. کلیه‌ها اغلب کراتی‌نین را فیلتر کرده و آن را با ادرار دفع می‌کنند. از آنجایی که توده ماهیچه‌ای بدن معمولا ثابت است، میزان دفع کراتی‌نین نیز در محدوده مشخصی قرار دارد.
چرا کنترل کراتی‌نین مهم است؟
کلیه‌ها میزان کراتی‌نین خون را در محدوده نرمال ثابت نگه می‌دارند، بنابراین میزان دفعی کراتی‌نین شاخص خوبی برای ارزیابی عملکرد کلیه‌هاست.
اگر کلیه‌ها به هر دلیلی دچار مشکل شوند، کراتی‌نین در خون بالا می‌رود، چون کلیه‌ها قادر نبوده‌اند عمل پاکسازی را به درستی و کامل انجام دهند؛ بنابراین در صورت افزایش کراتی‌نین احتمال عارضه کلیوی باید مدنظر قرار گیرد و به همین دلیل است که در آزمایشات استاندارد همیشه سطح آن در خون ارزیابی می‌شود.
میزان طبیعی کراتی‌نین در خون چقدر است؟
محدود طبیعی این ماده در خانم‌ها بین 1/1-5/0 و در مردان 2/1-6/0 میلی‌گرم در دسی‌لیتر خون است. علت بیشتر بودن آن در مردان به علت بیشتر بودن توده ماهیچه‌ای آنهاست. جوانان فعال یا بالغین در میانسالی ممکن است کراتی‌نین بیشتری داشته باشند.
برعکس در افراد مسن میزان کراتی‌نین کمتر است. افرادی که دچار سوءتغذیه، کاهش وزن شدید و بیماری طولانی مدت هستند، به علت کاهش توده عضلانی سطح کراتی‌نین آنها کمتر از میزان مورد انتظار است.
فردی که دارای یک کلیه است سطوح کراتی‌نین در خون او ممکن است بین 9/1-8/1 باشد. اگر میزان کراتی‌نین به بالاتر از 10 برسد، نشانه آسیب شدید کلیوی بوده و انجام دیالیز برای این‌گونه افراد ضروری است.
چه دلایلی باعث افزایش کراتی‌نین خون می‌شوند؟
هر شرایطی که عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار دهد، احتمالا باعث بالا رفتن سطح کراتی‌نین می‌شود، اما نکته مهم این است که تشخیص دهیم این عارضه مربوط به گذشته (مزمن) بوده یا اخیرا (حاد) رخ داده است؟
معمول‌ترین علت بیماری مزمن کلیه در بالغین، فشارخون و دیابت است. البته بعضی داروها نیز منجر به افزایش کراتی‌نین می‌شوند. کراتی‌نین سرم حتی بعد از مصرف مقادیر زیادی گوشت نیز بالا می‌رود. ترکیب داروهای استاتینی که برای کاهش کلسترول و دیلتیازم که برای فشارخون به کار می‌روند، ممکن است سطح کراتی‌نین را افزایش دهد.
آیا افزایش کراتی‌نین خون علایم دارد؟
علایم اختلال عملکرد کلیه به طور وسیعی متفاوت و متنوع است. بعضی افراد ممکن است دچار اختلال عملکرد کلیه و افزایش کراتی‌نین بدون هیچ نشانه‌ای باشند.
بسته به علت بروز مشکل نشانه‌های معمول عبارتند از: احساس خشکی و کم‌آبی، خستگی، کوتاهی نفس، سرگیجه و… . البته برای ارزیابی دقیق‌تر عملکرد کلیه، بررسی نسبت کراتی‌نین به اوره خون خیلی مهم است و در تشخیص افتراقی انواع اختلالات کلیوی کاربرد دارد.
نمونه مورد نیاز برای ارزیابی کراتی‌نین:
نمونه خون گرفته شده از سیاهرگ بازو یا نمونه ادرار 24 ساعته.
در صورتی که تست‌های اوره خون و کراتی‌نین غیرطبیعی ارزیابی شوند، از هر دو نمونه استفاده می‌شود تا مراحل پیشرفت نارسایی کلیه و یا تاثیر دارودرمانی تجویز شده ارزیابی شود.
سوالاتی که معمولا در رابطه با کراتی‌نین مطرح می‌شود، عبارتند از:
آیا ورزش بر سطوح کراتی‌نین تاثیر می‌گذارد؟
به طور معمول، ورزش ملایم بر سطوح کراتی‌نین اثر می‌گذارد و وقتی شما مرتب ورزش می‌کنید و توده عضلانی شما شکل می‌گیرد، حتما سطح کراتی‌نین مقدار کمی افزایش می‌یابد، اما هیچ موقع به سطح غیرعادی نمی‌رسد.
رژیم غذایی چه تاثیری بر روی کراتی‌نین می‌گذارد؟
به طور کلی سطوح کراتی‌نین در رژیم نرمال ثابت است، ولی ممکن است در افرادی که رژیم پرگوشت و پرپروتئین مصرف می‌کنند، حدود 10 الی 30 درصد بالاتر باشد.
کراتین چیست؟ آیا اگر مکمل کراتین مصرف کنم، سطح کراتی‌نین خون من بالا می‌رود؟
کراتین ترکیبی است که ابتدا در کبد ساخته شده و سپس به ماهیچه منتقل می‌شود و به عنوان منبع انرژی ماهیچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ابتدا در ماهیچه قسمتی از کراتین همزمان به کراتی‌نین تبدیل می‌شود. میزان هر دو (کراتین و کراتی‌نین) بستگی به توده عضلانی دارد، بنابراین در مردان میزان آن بیشتر از زنان است. امروزه کراتین به عنوان مکمل در بازار یافت می‌شود که اگر کسی آن را مصرف کند، میزان کراتی‌نین خون او نیز کمی افزایش می‌یابد، بنابراین در صورت مصرف مکمل کراتین حتما مسأله را با پزشک در میان بگذارید.
آیا سطوح کراتی‌نین با سن تغییر می‌کند؟
سطح کراتی‌نین به دو عامل توده ماهیچه و عملکرد کلیه بستگی دارد. وقتی سن فرد بالا می‌رود، توده ماهیچه‌ای کاهش می‌یابد، اما کلیه نیز تمایل به کم کاری دارد و در نتیجه در میزان نهایی کراتی‌نین تغییری حاصل نمی‌شود.
