کارهای روزانه چه تاثیرات و مضراتی می توانند روی سرنوشت و هدفمان بگذارند؟
اگر فکر می کنید دقیقا دلیل تصمیم گیری ها و اعمال روزانه خود را می دانید، باید بگوییم که سخت در اشتباه هستید! بررسی های روانشناسی حاکی از آن هستند که افراد به روشی مرموز و گیج کننده رفتار می کنند که حتی خود نیز از آن اطلاعی ندارند.
در مقاله حاضر چکیده ای از نقل قول های مربوط به واقعیت های حیرت آور در مورد روانشناسی اجتماعی ارائه شده است. اگرچه برخی از موارد بی ارتباط با روانشناسی اجتماعی هستند، اما به نظر می رسد ذکر آنها خالی از لطف نیست. متن زیر را بخوانید تا متوجه شوید چرا ما اغلب، سایر افراد را نادان و خود را قربانی شرایط می خوانیم؟ چرا در جمع دوستانه حاضریم کارهایی که حتی به نظرمان اشتباه هستند را انجام دهیم ولی از جمع دوستانمان طرد نشویم؟
- ما اغلب موافق با نظر جمع هستیم، حتی اگر حق با آنها نباشد!
در دهه ۱۹۵۰ ، سولومون آچ، روانشناس، آزمایشی ترتیب داد که در آن سه خط به افراد نشان داده می شد و از آنها پرسیده شد که کدام یک طویل تر از دیگری است؟ یکی از خط ها به وضوح دراز تر از بقیه بود.
در هر مرحله از آزمایش، گروهی هم در اطراف فرد آزمون دهنده وجود داشتند که عمدا می گفتند کوتاهترین خط، دراز ترین خط است! نتیجه این شد که حدود سه ۷۵ درصد از آزمون دهندگان دست کم یکبار موافق با نظر افراد پیرامون خودشان بودند و این به شما نشان می دهد که تا چه حد می توانید تحت تاثیر نظر افراد پیرامون خودتان باشید حتی اگر اشتباه کنند!
در سال ۲۰۰۵، جورج برن، روانپزشک و متخصص علوم اعصاب، این آزمایش را تکرار کرد و به نتایج مشابهی دست یافت. برن در حین آزمایش به اسکن مغزی افراد تحت آزمایش نیز پرداخت و به این نتیجه رسید که فشار افراد پیرامون, فرد را مجبور می سازد تا ادراکی که خود از واقعیت دارند تغییر دهند.
- گاهی به جای فکر کردن و تصمیم گرفتن, حاضر می شویم از گزینه ای عمومی استفاده کنیم
در کشورهایی که در گواهینامه رانندگی, بخشی برای اهدای عضو در نظر گرفته شده است میزان رضایت از اهدای عضو به مراتب بیشتر از کشورهایی است که در گواهی نامه رانندگی آنها چنین بخشی وجود ندارد.
به گفته کریستین لی، تصمیم گیری امری دشوار است، بنابراین اغلب اوقات، افراد به گزینه های پیش فرض متوسل می شوند.
- ما در لحظه، بیشتر تحت تاثیر محیط اطراف خود هستیم تا اطلاعات قبلی
دریکی از مطالعات که در کتاب ” شما چندان باهوش نیستید ” ذکر شده است، پژوهشگران از آزمون دهندگان خواستند تا یک ۱۰ دلاری را بین خود و شریک خود تقسیم کنند. وقتی آنها در درون اتاقی با یک کیف دستی، کیف چرمی و یک خودنویس بودند، دو برابر بیشتر از زمانی که در اتاقی خالی قرار داشتند، برای خود پول بیشتری بر می داشتند.
اما وقتی از آنها در مورد دلیل رفتارشان سوال شد، هیچ کدام به اشیایی که در اتاق قرار داشت اشاره ای نکردند و در مقابل معتقد بودند که رفتارشان بسیار منصفانه بوده است.
به گفته فابیو براشت، در توضیح این یافته می توان گفت ” تمام اعمال ما همواره تحت تاثیر ارزش ها و پیام هایی است که از جانب محیط و حتی کیف های متفاوتی که درون اتاق قرار داشتند, دریافت می شوند”.
- ما افراد را وقتی مطابق با نظر و سلیقه ما رفتار می کنند، بیشتر دوست داریم
اگرچه از دیرباز اعتقاد بر این بود که تکرار و تایید نظر دیگران باعث افزایش حس دوست داشتن می شود، اما تا زمانی که چارتراند و بارگ (۱۹۹۹) به انجام سلسله آزمایش هایی در این مورد نپرداخته بودند، این مسئله تایید نشده بود.
پژوهش آنها محققین را به این نتیجه سوق داد که تقلید از ویژگی های گفتاری دیگران (تکیه کلام ها) و رفتارهای فیزیکی باعث می شود احساس بهتری نسبت به ما داشته باشند، این پدیده تحت عنوان “تاثیر آفتاب پرست” شناخته می شود. هرچقدر شما با نظرات طرف مقابلتان موافق تر باشید در نظر او فردی دوست داشتنی تر خواهید بود.
- خیلی وقت ها به جای آنکه به جایگاه خودمان توجه کنیم فقط به پیرامون ارزش می دهیم
در این راستا کریس مونت به وجود همبستگی موهوم (فریبنده) اشاره می کند. به نظرتان چرا ما همیشه فکر می کنیم در سوپر مارکت در صف شلوغ تر و یا یک لاین از خیابان که ترافیک بیشتری دارد گیر افتاده ایم؟چرا همیشه فکر می کنیم صف کناری بسیار روان تر از صف خودمان است؟
این همبستگی موهوم زمانی رخ می دهد که به نظر می رسد دو موضوع با هم مرتبط هستند، حتی اگر این ارتباط واقعا وجود نداشته باشد. بنابراین وقتی شما در صف ایستاده اید، فقط به دو نکته توجه می کنید: ۱- صفی که روان تر است ۲- خودتان
اما از حقیقت غافل می شوید که خودتان فاصله چندانی از صندوق ندارید.
- در حین کار گروهی میزان تفکر منطقی کاهش می یابد
اصطلاح تفکر گروهی برای اولین توسط ایرویگ جانیس، وقتی که در مورد حملات سال ۱۹۶۱ مطالعه می کرد، مطرح شد، در خلال این جنگ ها سربازان آمریکایی به دنبال سرنگون سازی حکومت کوبا بودند.
مطابق با نظریه جانیس، زیر دست های رئیس جمهورکندی می دانستند که وی به دنبال برکناری رهبر کوبا فیدل کاسترو است، بنابراین بدون در نظر گرفتن اطلاعات جدید، نتیجه گیری کردند. در اصل، گروه، موافق با طرحی بودند که کندی ترجیح می داد و نه طرحی که عملی و معقول بود.
همانطور که بن داتنر روانشناس، در کتاب روانشناسی امروز می نویسند، ” گاهی اوقات، بهترین کاری که رهبر گروه برای پیشگیری از وقوع تفکر گروهی می تواند انجام دهد، این است که خود یک گام عقب تر از گروه باشد و اجازه دهد گروه به صورت مستقل تصمیم نهایی را اتخاذ کنند.
- ما معمولا نسبت به دیگران سخت گیر تر از خودمان هستیم
اگر کسی در پیاده رو به شما برخورد کند، فکر می کنید که فردی نادان و یا کور است، اما فکر نمی کنید شاید برای دیدن مسابقه پسرش در مدرسه عجله دارد. اما اگر شما به کسی بر خورد کنید، می دانید که شما فرد بسیار محترمی هستید اما برای اینکه سر قرار حاضر شوید، کمی عجله داشتید!
به گفته جیمز ایم، این فرآیند مبیّن نحوه تفکر ما و نحوه پردازش اطلاعات و تجارب محیط اطراف ما می باشد.
ما اغلب از برانگیزاننده های رفتاری خود نامطلع هستیم
به گفته تیموتی تاکموتو، در دنیای اطراف اگرچه عوامل اجتماعی و محیطی متعددی بر رفتار موجودات اِعمال اثر می کنند، اما افراد اغلب از این تاثیرات نا آگاه هستند.
تاکموتو به بررسی تحلیلی که در سال ۱۹۷۷ توسط ریچارد نیسبت و تیموتی دیکامپ ویلسون انجام شده اشاره می کند، در این بررسی معلوم شد افراد قادر به شناسایی عواملی که آنها را به سمت رفتارهای معین سوق می دهد، نیستند، حتی اگر این عوامل کاملا بارز و مشخص باشند.
- ما به سادگی فریب خورده و بیشتر از آن چیزی که میخواهیم، پرداخت می کنیم
اقتصاددان رفتاری، دن آریلی با اشاره به مثال قدیمی تبلیغات اقتصادی، در مورد این مفهوم بحث می کند. در یک آگهی سه نوع قیمت برای آبونمان مشاهده می شود: ۵۹ دلار برای اشتراک آنلاین، ۱۵۹ دلار برای اشتراک مکتوب و ۱۵۹ دلار برای اشتراک آنلاین و مکتوب. آریلی معتقد است از بخش دوم آگهی، یعنی ۱۵۹ دلار برای اشتراک مکتوب، به عنوان طعمه ای برای فریب مردم و انتخاب گزینه سوم استفاده شده است.
- اگر به کلیشه ها فکر کنیم، در آزمون ها و تصمیم گیری ها عملکرد بدتری خواهیم داشت
ساروادوی بیشنوئی شیفته نوعی آزمایش شده است که در آن مواجهه با یک محرک، بر واکنشی که در برابر یک محرک دیگر نشان می دهیم، تاثیر می گذارد.
برای توضیح این مبحث مثالی می آوریم. تعدادی سیاه پوست را در آزمایشی شرکت دادند.از نصف آنها خواسته شد رنگ پوست و قومیت خودشان را در ابتدای آزمون بنویسند. نتایج نشان می دهد آزمودن دهندگان سیاه پوستی که رنگ پوست و قومیت خودشان را نوشته بودند به طور قابل ملاحظه ای در این آزمون در مقایسه با افرادی که از آنان خواسته نشده بود قومیت خود را معین کنند عملکرد بدتری داشتند، در واقع افراد گروه دوم تحت تاثیر کلیشه منفی سیاهپوستان و موفقیت تحصیلی قرار نگرفته بودند.
- حتی تصاویر ثابتی که در محیط اطراف می بینیم بر عملکرد ما تاثیرگذار خواهد بود
نتایج آزمایش نشان می دهد در کافه تریاهایی که به جای تصاویر گل و گیاه، تصاویری از چشم انسان وجود دارد،تعداد بیشتری از مشتریان میز خود را تمیز کرده و لیوان های کثیف را درون سطل آشغال می ریزند. پژوهشگران این مطالعات معتقدند چشم انسان نمادی از نظارت اجتماعی است و به همین دلیل مشتری ها تمایل بیشتری به رفتارهای مشارکت آمیز از خود نشان می دهند.
- وقتی احساس قدرت می کنیم، حریص تر و پرخور تر و به همان اندازه فاقد صلاحیت اجتماعی خواهیم بود
کوین کو به مطالعه ای اشاره می کند که در آن تاثیر قدرت بر رفتار بررسی شده است. پژوهشگران، شرکت کننده های این مطالعه را به دو قسمت تقسیم کردند و گروهی را به عنوان سرپرست یا مدیر منصوب کردند. وقتی مسئول آزمایش با بشقابی از شیرینی (پنج عدد) به نزد آنها رفت، افرادی که در موضع قدرت بودند تمایل داشتند شیرینی دوم را نیز برداشته و با دهان باز آن را جویده و حتی تکه های شیرینی که روی میز ریخته بود را هم برداشته و بخورند.
محققان به این نتیجه رسیدند که قدرت باعث افزایش رفتارهای خشونت آمیز و زیان بخش می شود.
- اغلب فکر می کنیم افرادی که از نظر ظاهری جذاب هستند, افراد موفقی هستند
پراتک سینگ از مطالعه ای در مورد اثر هاله ای یاد می کند که در آن فرض بر این است که اگر فردی از نظر ظاهری عالی باشد، در سایر زمینه ها نیز عالی خواهد بود.
در این مطالعه، دانشجویان مرد مقاله ای را که تصور می شد توسط یک خانم نوشته شده است، خوانده و کیفیت مقاله و همچنین نویسنده را ارزیابی کردند. به یک سوم شرکت کنندگان, تصویری از یک خانم جذاب نشان داده شد و به آنها گفته شد تصویر نویسنده است. به یک سوم از شرکت کنندگان تصویر زنی با ظاهری معمولی نشان داده شد و یک سوم از آنها هیچ تصویری ندیدند. نتایج نشان می دهد افرادی که معتقد بودند نویسنده فرد جذابی است، هم کیفیت مقاله و هم نویسنده را به صورت بالا ارزیابی کردند ( افرادی که هیچ تصویری مشاهده نکرده بودند، کار وی را به صورت متوسط ارزیابی کردند).
منبع
ز
