علیرغم توصیه به خانم های باردار برای ورزش بهتر است برخی از آنان در این رابطه با پزشکشان مشورت کنند
معمولا بسیاری از خانم‌ها قبل از بارداری برنامه‌ریزی مشخصی ندارند و فقط به اصل موضوع که خود بارداری است فکر می‌کنند. وقتی فرد تصمیم به بارداری می‌گیرد باید از هر لحاظ آمادگی انجام این کار را داشته باشد، آمادگی برای بارداری شامل آمادگی روحی و جسمی می‌شود. خانمی که قصد بارداری دارد باید از لحاظ جسمی مورد بررسی قرار بگیرد که معمولا بسیاری از خانم‌ها این کار را انجام می‌دهند.
بیشتر خانم‌هایی که می‌خواهند باردار شوند یا باردار هستند، تمایلی به ورزش ندارند یا حتی گاهی آن را برای فرزندشان مضر می‌دانند در حالی که انجام تمرینات ورزشی خاص زیر نظر متخصص فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید انجام بدهند. انجام ندادن این تمرینات ورزشی می‌تواند مشکلاتی را برای بدن در زمان بارداری و پس از زایمان به وجود بیاورد. «علیرضا پاک قلب» کارشناس ارشد فیزیوتراپی و علوم توانبخشی و پژوهش‌گر، شما را با آمادگی جسمانی قبل و حین بارداری آشنا می‌کند.
چرا ورزش؟
شاید این سئوال به ذهن خیلی از خانم‌ها برسد که چرا باید پیش از بارداری و هنگام آن ورزش کنند، دلایل زیادی برای این مسئله وجود دارد ولی به طور کلی اگر بدن آمادگی کافی برای این مسئله را نداشته باشد می‌تواند با مشکلاتی مواجه شود. برای مثال وزن جنین داخل شکم می‌تواند روی دهانه لگن فشار وارد کند و باعث کشش بیش از حد عضلات کف لگن شود در نتیجه اگر خانم قبل از بارداری آمادگی جسمی کافی نداشته باشد، حین بارداری، ماه‌های آخر و بعد از بارداری دچار مشکلاتی چون بی‌اختیاری مدفوع، ادرار و بی‌اختیاری در خروج گاز از بدن می‌شود. یکی دیگر از مشکلات ناشی از ورزش نکردن آسیب به زانوها و ساق پا است چون عضلات زانو و ساق پا آمادگی کافی برای تحمل فشار را ندارند، وزن جنین باعث ایجاد فشار به زانوها می‌شود و این مسئله التهاب مفصل زانو را به وجود می‌آورد و با درد همراه است. خستگی در زمان راه رفتن و احساس درد در زانوها در زمان بارداری و بعد از آن، ازعوارض نداشتن آمادگی بدنی می‌تواند باشد.
باز هم هست
اضافه وزن و مشکلات عضلانی – اسکلتی پنهان در کنار نداشتن تغذیه مناسب می‌تواند مشکلات زیادی را در زمان بارداری و بعد از آن به وجود بیاورد به همین دلیل انجام حرکات ورزشی پیش از بارداری و در زمان بارداری زیر نظر متخصص فیزیوتراپی ضروری به نظر می‌رسد. یکی از آسیب‌های بارداری افزایش قوس ناحیه کمر است که باعث درد کمر حین بارداری و بعد از بارداری می‌شود. چاقی بیش از حد حین بارداری، نامنظم شدن فشار خون و ضربان قلب بالا، کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن، ایجاد قوز در ستون فقرات سینه‌ای و… از عوارض ورزش نکردن قبل از بارداری و زمان بارداری است.
پیش از هر چیز
خانمی که می‌خواهد باردار شود و قصد انجام حرکات ورزشی را دارد، باید پیش از هر چیز از نظر فیزیکی مورد بررسی قرار بگیرد، اگر فرد به مشکلات اسکلتی – عضلانی مثل انحراف لگن، ستون فقرات و… مبتلا باشد باید آن را پیش از بارداری توسط جراح ستون فقرات، متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپیست برطرف کند و بعد باردار شود. بعد از اینکه مشکلات فرد برطرف شد ورزش‌های خاصی برای او در نظر گرفته می‌شود. حرکات ورزشی قبل از بارداری و حین بارداری تقریبا در یک سطح هستند و تنها تفاوت آنها در شدت حرکات ورزشی است به گونه‌ای که در زمان بارداری ورزش‌ها باید با شدت کمتری انجام شوند. حرکات ورزشی قبل از بارداری نباید خیلی با ورزش‌های زمان بارداری متفاوت باشند، تمرینات تقویتی و کششی هستند که در حرکت‌های کششی تقویت یک عضله یا یک گروه عضله مد نظر است و نباید چند گروه عضله به صورت همزمان تحت کشش قرار بگیرند. کشش نامتقارن نباید انجام شود چون می‌تواند باعث بی‌ثباتی مفصل بین استخوان لگن و استخوان خاجی شود؛ این مسئله را باید در قبل و حین بارداری رعایت کرد.
احتیاط کنید
حرکت‌های ورزشی پرتابی به خانم‌ها قبل از بارداری و به ویژه در هنگام بارداری توصیه نمی‌شود. حرکت ورزشی در هیچ مفصلی نباید بیشتر از دامنه فیزیولوژیک باشد در واقع حرکت‌های ورزشی نباید فشار بیش از اندازه به مفاصل وارد کنند. انجام تمرینات کششی در ناحیه عضلات چهار سر رانی، همسترینگ و داخل ران (عضلات نزدیک کننده ران ) باید با احتیاط باشد و اگر فردی بیش از حد یا به صورت نامتقارن این کشش‌ها را انجام بدهد دچار بی‌ثباتی لگن می‌شود. انجام حرکت‌های تعادلی که خانم وزن خود را روی یک سمت بدن می‌اندازد (مثل حرکت لک لک) ممنوع است چون باعث اختلال در مفصل بین استخوان خاجی و لگن و اختلال در قسمت جلوی لگن می‌شود. انجام فعالیت‌های ورزشی باید به گونه‌ای باشد که ضربان قلب پیش از بارداری و در زمان باداری به بیش از ۱۴۰ بار دقیقه نرسد و کل زمان ورزش به ویژه در زمان بارداری نباید از ۱۵ دقیقه بیشتر باشد.
