این علائم و نشانه های عفونتی را در سالمندان باید جدی بگیرید و با انواع عفونت در سالمندان آشنا شوید.
در سالمندان پیدا کردن عامل عفونت کمی دشوار است و امروزه رشته‌ای از پزشکی را به طب سالمندان اختصاص داده‌اند. متخصصان طب سالمندی بهتر می‌توانند به بررسی بیماری‌های سالمندان بپردازند.
دکتر حمید عمادی-متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در هفته نامه سلامت نوشت: نشانه‌های بیماری‌های عفونی در سالمندان تا حدودی با نشانه‌های بیماری‌های عفونی در سایر گروه‌های سنی متفاوت است؛ یعنی یک بیماری عفونی مشترک ممکن است بین افراد جوان و سالمند به 2 شکل کاملا متفاوت بروز کند و این مساله می‌تواند باعث سردرگمی پزشکان شود. مثلا وقتی یک جوان دچار عفونت ادراری می‌شود، معمولا با علایمی مانند تکرر و سوزش ادرار مواجه می‌شویم ولی در سالمندان ممکن است چنین علایمی وجود نداشته باشد. مثلا سالمندی که دچار عفونت ادراری است، گاهی ناگهانی و بدون هیچ علامت بارزی در دستگاه ادراری، افت سطح هوشیاری پیدا می‌کند، علامتی که هیچ ارتباطی با عفونت ادراری ندارد. به همین دلیل در سالمندان پیدا کردن عامل عفونت کمی دشوار است و امروزه رشته‌ای از پزشکی را به طب سالمندان اختصاص داده‌اند. متخصصان طب سالمندی بهتر می‌توانند به بررسی بیماری‌های سالمندان بپردازند. در «سالمندان» این هفته با برخی از مقتضیات رایج‌ترین عفونت‌های دوران سالمندی آشنا خواهید شد.
عفونت ادراری
یکی از عفونت‌های شایع در سالمندان، عفونت ادراری است. پروستات مردان بعد از 50-40 سالگی شروع به بزرگ شدن می‌کند. مجرای ادرار از وسط این غده عبور می‌کند و پروستات بزرگ‌شده به مجرا فشار می‌آورد و مانع از عبور ادرار می‌شود و ادرار داخل مثانه می‌ماند. ادرار استریل است ولی وقتی راکد بماند، باکتری داخل آن جمع می‌شود و عفونت ادراری ایجاد می‌کند. گاهی هم عفونت ادراری به دنبال بیماری دیابت به‌وجود می‌آید. افراد در اثر دیابت دچار بی‌حسی در اندام‌ها می‌شوند. عملکرد مثانه هم ضعیف می‌شود و فرد نمیتواند ادرارش را به خوبی تخلیه کند. در زنان یائسه نیز خشکی واژن فرد را مستعد عفونت ادراری می‌کند. افتادگی رحم و زایمان‌های مکرر نیز باعث افتادگی مثانه و تخلیه نشدن مثانه می‌شود که این نیز می‌تواند علت عفونت ادراری باشد.
عفونت گوارشی
عفونت‌های روده‌ای یا گوارشی در سالمندانی که توان فیزیکی خوبی ندارند و نمی‌توانند بهداشت فردی خود را رعایت کنند، بیشتر دیده می‌شود. البته ضعف سیستم ایمنی به رعایت نکردن بهداشت کمک و شرایط را برای فعالیت عوامل بیماری‌زا مهیا می‌کند. سالمندان به دلایل مختلف از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند و مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک در دوران سالمندی نیز آنها را مستعد نوعی اسهال به نام کلیستریدیوم دیفیسیل می‌کند. این نوع از اسهال شدید است و خیلی زود باعث کم‌آبی بدن می‌شود. اگر سالمند در آسایشگاه باشد و به این نوع از اسهال مبتلا شود، ممکن است بیماری را به سالمندان دیگر نیز انتقال دهد.
عفونت بافتی
سالمندانی که به هر دلیلی نمی‌توانند حرکت کنند و باید در بستر بمانند، در معرض ابتلا به زخم بستر هستند. زخم بستر در جاهایی از بدن ایجاد می‌شود که عضلات و پوست بین استخوان و تشک قرار دارند. نواحی‌ای مانند استخوان خاجی، آرنج، شانه، پشت ساق و… تحت بیشترین فشار هستند. فشار باعث می‌شود خونرسانی در بافت انجام نگیرد و زخم ایجاد شود. زخم بستر در سالمندان زیاد دیده می‌شود. البته به‌دلیل بی‌حسی‌ای که در اثر فشار به‌وجود می‌آید، معمولا بیمار متوجه آن نمی‌شود و اگر مراقب بیمار نسبت به آن بی‌توجه باشد، ممکن است زخم عفونت کند. زخم بستر عفونی‌شده مشکل‌ساز است و باید خیلی زود درمان شود چون احتمال از بین رفتن بافت وجود دارد.
عفونت تنفسی
شاید شیوع عفونت تنفسی در سالمندان بیشتر از جوانان نباشد ولی از آنجا که سیستم ایمنی بدن سالمندان ضعیف است، عضلات تنفسی‌شان عملکرد خوبی ندارند و قادر به تنفس عمیق و سرفه‌کردن نیستند، عفونت تنفسی در آنها شدیدتر است و خیلی هم دیر بهبود می‌یابد.
یکی از عفونت‌هایی که در سالمندان بیشتر دیده می‌شود، عفونت سل ریوی است. میکروب سل ممکن است در بدن هرکسی غیرفعال وجود داشته باشد ولی در سالمندان به‌دلیل افت قوای سیستم ایمنی، احتمال عود و فعال شدن میکروب وجود دارد.
بهترین برخورد با بیماری‌های عفونی سالمندان
سالمندان باید قبول کنند که دیگر جوان نیستند و باید مراقب خود باشند و نباید کارهایی انجام دهند که باعث تضعیف سیستم ایمنی و ابتلا‌یشان به عفونت شود. ورزش سنگین و فعالیت بدنی و فیزیکی زیاد، بی‌خوابی، گرسنگی، مسافرت زیاد، استرس و… برای سالمندان مناسب نیست و سیستم ایمنی را ضعیف‌تر می‌کند.
بخش مهمی از مراقبت از سالمندان بر عهده اطرافیان آنهاست. سالمندانی که نمی‌توانند از خود مراقبت کنند، خیلی زودتر به بیماری مبتلا می‌شوند و طول عمر کمتری خواهند داشت بنابراین مراقب یا مراقبان سالمند باید ویزیت‌های دوره‌ای سالمند را دقیق انجام دهند تا در صورت شک به بیماری یا عفونت، درمان سریع‌تر آغاز شود. همچنین هرگونه علامتی را جدی بگیرند و آن را به حساب سالمندی نگذارند.
اگر سالمند اصلا قادر به حرکت نیست، باید مدام او را جابجا کرد یا نقاطی از بدن که تحت فشار هستند، ماساژ داد. این کار باعث جریان یافتن خون در بافت‌ها و جلوگیری از بروز زخم بستر می‌شود.
مصرف آنتی‌بیوتیک حتی‌الامکان باید محدود شود. پزشکان باید به این نکته توجه داشته باشند. همچنین مراقبان سالمند هم نباید آنتی‌بیوتیک را در اختیار سالمندان قرار دهند یا خودسرانه آن را تجویز کنند.
بیماری‌هایی مانند بزرگی پروستات در مردان و خشکی واژن و افتادگی مثانه در زنان باید درمان شود.
همه سالمندان بهتر است تحت‌نظر متخصص سالمندان باشند، این متخصصان بیشتر با خصوصیات روانی و جسمانی این گروه سنی آشنایی دارند.
