آیا میزان بیمارشدن خانم ها نسبت به آقایان بیشتر است و این باور رایج صحیح است؟
در مطالعات مرتبط با حوزه سلامت، عوامل اجتماعی نقش پررنگی پیدا نموده و در این راستا شماری از محققان، هویت های اجتماعی نظیر سن، نژاد، جنسیت، وضعیت تاهل، وضعیت شغلی و همچنین پایگاه اقتصادی-اجتماعی افراد را دارای رابطه مستقیمی با وضعیت سلامتی افراد می دانند.
در این میان جنسیت به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های هویت، منبع نابرابری های مهمی در سطح سلامت افراد جامعه می باشد، به گونه ای که سن امید به زندگی زنان در اغلب کشورهای جهان بالاتر از مردان می باشد.
در عین حال مطالعات مختلف نشان می دهند که زنان مراجعات بیشتری به مراکز درمانی داشته و خدمات بیشتری را نسبت به مردان دریافت می دارند. حال سوال این است که عامل جنسیت چگونه می تواند بر سلامت افراد تاثیرپذیر بوده و این تاثیرگذاری از طریق چه متغیرهایی صورت می پذیرد؟
آیا واقعا زنان با این که دارای طول مدت زندگی بیشتری در مقایسه با مردان هستند، از کیفیت زندگی مرتبط با سلامت پایین تری نسبت به مردان برخوردارند و ضمنا چه تفاوتی بین برداشت ذهنی زنان و مردان از وضعیت سلامتی شان وجود دارد؟
برای رسیدن به پاسخ این سوالات، گروهی از پژوهشگران کشورمان از دانشگاه تبریز با همراهی دانشگاه علوم پزشکی این شهر مطالعه ای را به انجام رسانده اند.
در این پژوهش توصیفی-تحلیلی که به صورت مقطعی انجام گردیده، 650 نفر از والدین یا سرپرستان خانواده های ساکن شهر تبریز متشکل از 324 مرد و 326 زن مشارکت داشته و به پرسش نامه های علمی تحقیقی پژوهشگران پاسخ داده اند.
یافته های این پژوهش نشان می دهد که نمرات سلامت جسمانی و روانی مردان و زنان تفاوت معنی دار و قابل توجهی با یکدیگر داشته و مردان وضعیت سلامتی جسمانی و روانی بهتری نسبت به زنان دارند و این تفاوت در مورد سلامت روانی نمود بیشتری نیز دارد.
بنا بر نظر محققین، تفاوت مشاهده شده می تواند ناشی از فشارهای عصبی بیشتر روی زنان به دلیل ایفای نقش های چندگانه ای مثل خانه داری، بچه داری، مسئولیت های شغلی و موارد دیگر باشد.
ولی نکته جالبی که از نتایج این پژوهش حاصل گردیده بیانگر آن است که در «برداشت ذهنی و شخصی» از وضعیت سلامت جسمی و روانی نیز، بین دو جنس زن و مرد تفاوت چشمگیری وجود دارد. بنا بر این نتایج، زنان اغلب برداشت ذهنی بدتری از وضعیت سلامتی خود داشته و به شکل راحت تری نقش بیمار را می پذیرند! با این حال، داشتن چنین برداشت بدی از وضعیت سلامتی در آن ها، لزوما به معنای بیمار شدن بیشتر نبوده و تاثیر چندانی روی چنین تجربه ای ندارد.
محققین مجری پژوهش در نتیجه گیری خود اظهار داشته اند که اگرچه فیزیولوژی متفاوت بدن زنان و مردان می تواند زمینه ساز بروز بیشتر برخی از بیماری ها در یک گروه نسبت به گروه دیگر شود، اما درنهایت تاثیر چندانی روی تجربه بیشتر بیماری در زنان نسبت به مردان و یا بالعکس ندارد.
نتایج پژوهش فوق الذکر طی مقاله ای علمی پژوهشی در دو فصل نامه «پژوهش های جامعه شناسی معاصر» سال دوم شماره 4 به چاپ رسیده است.