رشد کودک در هر ماه از تولد چگونه باید باشد و طبق منحنی ،رشد استاندارد شیرخوار در مراحل مختلف به چه صورت باید باشد.
کافی است طبق منحنی رشد و چیزهایی‌که از مادران دیگر شنیده، نوزادش رشد نکند و جلو نرود، اضطراب تمام وجودش را فرامی‌گیرد که نکند نوزادش مشکل جسمی دارد و سالم نیست؛ نگرانی‌که بسیاری از مادران جوان و بی‌تجربه آن را تجربه می‌کنند. برای برطرف کردن بسیاری از نگرانی‌های بی‌مورد، نظر دکتر فاطمه قاسم‌زاده، روانشناس کودک و مدرس دانشگاه را درخصوص زمان صحبت کردن و نظر دکتر علی ربانی، فوق تخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران را درباره روند رشد کودک در ماه‌های مختلف پرسیدیم. توضیحات آنها را در ادامه می‌خوانید.
چند کیلو کافی است؟
بچه‌ها در روزهای بعد از تولد، ممکن است مقداری از وزن‌شان را از دست بدهند که این مقدار حدود 10درصد وزن تولد است که جای نگرانی برای پدرها و مادرها نیست چراکه در طول دو هفته بعد از تولد برمی‌گردد. وزن از دست رفته سرجایش برمی‌گردد و وزنی‌که بچه در این بازه زمانی می‌گیرد، نباید از وزنی‌که در زمان تولد داشت، کمتر باشد. در عین حال در سه‌ماهه اول به‌طور متوسط و روزانه باید بین 20 تا 30 گرم در روز افزایش وزن داشته باشد.
دور سرش چقدر باشد؟
دور سر بچه در سال اول، هر ماه باید یک سانتی‌متر رشد کند که این میزان در سه‌ماهه اول کمی بیشتر از یک‌سانتی‌متر و در ماه‌های آخر کمی کمتر از یک سانتی‌متر است. رشد دور سر در واقع نمودار رشد کورتکس مغز است؛ یعنی لازمه تکامل و رشد دور سر، رشد کورتکس است و اگر کورتکس به خوبی رشد کند، دور سر بچه نیز با رشد خوبی مواجه خواهد شد.
چند سانت شود؟
قد بچه در سال اول 25 سانتی‌متر رشد می‌کند که این میزان به تعداد ماه‌ها تقسیم می‌شود. البته باید به این نکته توجه داشت که رشد قدی بچه در هر ماه یکسان نیست و در پنج، شش ماه اول زندگی، بچه‌ها هم رشد قدی تندتری دارند و هم بیشتر وزن می‌گیرند. دور سرشان نیز نسبت به شش ماه دوم بیشتر رشد می‌کند. در شش ماه دوم سال اول زندگی، سرعت رشد بچه‌ها کمتر می‌شود و در سال دوم حدود 12 سانتی‌متر به قدشان اضافه می‌شود.
وقت نشستن است؟
بچه حدود شش ماهگی باید بتواند بنشیند و غلت بزند. در حدود یک‌سالگی هم باید بتواند بایستد و دو قدم راه برود. البته همه این زمان‌ها کلی است و بچه ممکن است در چهار یا هشت ماهگی غلت بزند. هرچه معیارهای تکامل که شامل همان ظرفیت‌های فکری و حرکتی است، زودتر اتفاق بیفتد، بچه تکامل بیشتری خواهد داشت.
موضوع حائز اهمیت در جهت ارزیابی رشد و تکامل، مقایسه بچه با ویزیت قبلی است که به مرور زمان نسبت به دور قبل چقدر جلو رفته و چقدر معیارهای رشدش ارتقا یافته است.
اگر دیر گردن گرفت؟
بچه از حدود دوماهگی باید بتواند اجسام را تعقیب کند و گردن بگیرد؛ یعنی وقتی مادر با دو دست بچه را می‌گیرد، بچه باید بتواند سرش را بلند کند و گردنش را نگه دارد. از سه و نیم تا چهارماهگی نیز باید بتواند قهقهه بزند و بخندد.
چه موقع حرف بزند؟
دکتر قاسم‌زاده توضیح می‌دهد: «در مورد صحبت کردن بچه‌ها، تفاوت‌های فردی را باید در نظر گرفت. هرچند در بحث رشد مفهوم کلی وجود دارد و روند عمومی محسوب می‌شود، اما در مقدمه هر کودکی آهنگ خاص خودش را دارد و با توجه به آن جلو خواهد رفت. با توجه به این اصل، اگر حرف زدن به معنای زبان باز کردن و گفتن کلمه باشد، بچه‌هایی که در سال‌های اخیر به دنیا آمده‌اند، بسیاری از معادلات جداول رشد را بر هم زده و مشاهده کرده‌ایم که بچه‌ها جلوتر هم رفته و وارد مرحله رشد زبانی شده و حتی در هفت ماهگی نیز کلماتی را بیان کرده‌اند.»
چرا نمیگه مامان؟
او می‌گوید: «طبق آنچه در جدول رشد گفته شده، زمان زبان باز کردن بچه‌ها، 9 ماهگی است و انتظار داریم که کلمات ساده‌ای مثل مامان، بابا، نان را بتوانند در این سن ادا کنند اما این روزها ما خلاف این موضوع را مشاهده می‌کنیم. علت زود حرف زدن بعضی بچه‌ها هم این است که نسبت به سابق از امکانات بیشتری برخوردار هستند، اسباب‌بازی‌های بیشتری دارند و در عین حال والدین‌شان نیز با آنها بیشتر کار می‌کنند. همه اینها دست به دست هم داده‌اند تا بچه‌های امروزی زودتر از بقیه زبان باز کرده و بهتر صحبت کنند.
دخترها جلوترند؟
به طور کلی هم دخترها و هم پسرها بایدتا سه‌سالگی بتوانند حرف بزنند اما اگر در این رده سنی جمله بگویند یا جواب سوالات ساده را بدهند، والدین باید به یک متخصص گفتاردرمان مراجعه کنند چراکه بسیاری از مشکلات کودکان در بحث صحبت کردن، هم مربوط به مسائل گفتاردرمانی است و هم به مسائل عاطفی. اگر پای مشکلات عاطفی و شناختی در میان نباشد، برای رفع مشکل بهتر است به یک روانشناس مراجعه شود.
