کودکی که دچار مشکلات خواب شده است و برنامه خوابش بهم خورده است سلامتی اش در خطر است!
خواب یک رفتار سازمان یافته است که به عنوان یک ضرورت حیاتی بر پایه ریتم بیولوژیک هر روز تکرار می شود. میزان نیاز به خواب در انسانها متفاوت بوده و به عوامل گوناگون نظیر سن، زمینه ژنتیکی، حالات فیزیکی و روانی شخص بستگی دارد .
در کودکان ، خواب به اندازه رشد و تکامل،مهم است. به همین دلیل شناخت مشکلات مربوط به خواب نیز در کودکان حایز اهمیت است.
گرچه اختلالات خواب در کودکان از موارد شایع است، اما به دلایل متفاوت، کمتر به آن اهمیت داده می شود.مشکلات خواب چه از نظر کمّیت نظیر اختلال در شروع بهخواب رفتن و چه اختلال در کیفیت خواب نظیر بیدارشدن های مکرر منجر به خواب ناکافی می شود .
علائم و عوارض خواب ناکافی در کودکان با بزرگسالان متفاوت بوده و ممکن است به صورت تغییرات خلقی و اختلالات عصبی شناختی نظیر عدم توجه، خود را نشان دهد.
اختلالات خواب کودکان نه تنها روی سلامت و بهداشت آنان تأثیر دارد , بلکه می تواند عامل مهمی برای ایجاد استرس، فشار و تنش در خانواده و حتی اختلالات شناختی در دوران نوجوانی باشد .به همین جهت , پژوهشگران کشورمان , پژوهشی را با هدف تعیین اختلالات خواب درکودکان 4 6 ساله، مراجعه کننده به مراکز بهداشتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی -تهران انجام داده اند.
لازم به ذکر است که این مطالعه به روش توصیفی مقطعی بر روی 422 کودک مراجعه کننده به مراکز بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شهر تهران در سال 1392 انجام شد.نمونه گیری به صورت چند مرحله ای و به طریقه مصاحبه توسط مادران صورت گرفت. برای تعییناختلالات خواب، ازپرسشنامه عادات خواب کودکان که حاوی 5 زیرمجموعه است، استفاده گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون مجذور کای تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج این مطالعه نشان داد بین مصرف مواد مخدر در پدر، خواسته بودن کودک و سازگاری زناشویی با اختلالات رفتار خوابیدن ارتباط معنی داری وجود دارد.همچنین , مشکلات روانی، خانوادگی و فرهنگی نیز می توانند بر کیفیت خواب تأثیرگذار باشند , عواملی نظیر درآمد کم خانوار، اتفاقات استرس زای زندگی، دیسترس های زناشویی و جدال در خانواده می تواند خود از عوامل مستعد کننده ای برای مسایل روانی باشد که در نهایت، خود را به صورت اختلالات خواب نشان می دهد.
نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که بین اختلالات خواب و بروز چاقی کودکان، ارتباط معنی داری وجود دارد.همچنین خواب ناکافی سبب اختلال در عملکرد ایمنی، عملکرد هورمونی و سایر پیامدهای مرتبط با سلامتی می شود که همگی از عوامل تهدید کننده رشد و تکامل کودکان هستند.
بنا به گفته محققین ازعوامل افزایش اختلالات خواب، زمان نامناسب خواب کودک است که تابع فرهنگ حاکم بر جامعه،خانواده و عدم توجه خانواده به تبعات آن بوده و اصلاح آن ازموارد ضروری است. تعاملات مناسب بین والدین، ایجاد محیطی آرام و بدون تنش، استفاده از راهکارهای افزایش دهنده کیفیت زندگی، تدارک برنامه ای منظم و منسجم جهت خواب خانواده و توجه به کودکان می تواند از اختلالات خواب کودکان بکاهد. جزئیات بیشتر این تحقیق در مجله دانشگاه علوم پزشکی قم دوره نهم، شماره پنجم، مرداد 94 صفحه 50 الی 60منتشر شده است.
