این روزها تک فرزندی در خانواده های ایرانی باب شده است اکثر خانواده ها علاقه به فرزندآوری ندارند و اغلب به دلایل اقتصادی و اجتماعی نمی خواهند فرزندان بیشتری داشته باشند همانگونه که در نقشه بالا میبینید نرخ باروری کشورمان نسبت به دیگر کشورهای دنیا بسیار پایین است.
ایران، چین، آمریکا، برزیل، روسیه، ژاپن، ویتنام، آلمان، تایلند و بریتانیا، در صدر کشورهای پرجمعیت جهان با نرخ باروری کم قرار دارند.
در نقشه زیر، نرخ باروری کشورها در قالب چهار رنگ به نمایش گذاشته شده است
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت اعلام کرد: براساس آخرين اطلاعات حاصل از سرشماري سال 1390، نرخ باروري كلي به عدد 1.8 رسيده است که حداقل باید به 2.1 برسد.
دکتر محمداسماعیل مطلق گفت: براي پيشگيري از منفي شدن رشد جمعيت كه برپايه برخي اطلاعات موجود، در صورت تداوم وضعيت فعلي پس از حدود سال 1420 آغاز خواهد شد، ضروری است که با انجام تمهيدات مختلف و در كوتاه ترين فاصله زماني ممكن، نسبت به ارتقاي اين شاخص تا حداقل 2.1 (ميزان جايگزيني) و بیشتر اقدام شود.
وی افزود: با توجه به پيام مقام معظم رهبري در راستاي ريشه يابي اين امر بديهي است كه شناسايي پديده هايي كه منجر به كاهش جمعیت شده و برنامه ريزي در راستاي بهبود آنها مي تواند نقش مهمي در جبران كاهش نرخ باروری کلی جمعیت ايفا کند.
وی ادامه داد: بر اساس اطلاعات حاصل از بررسي هاي متفاوت يكي از مقوله هايي كه به عنوان عامل اين كاهش قلمداد مي شود پديده تك فرزندي است.
وی بیان داشت: تک فرزندی پدیده‌یی است که در سالهای گذشته رو به فزوني نهاده است. اگر چه هم خانواده هاي شهري و هم خانواده هاي روستايي به اين امر رو آورده اند، ولي اين مسئله بيشتر در خانواده هاي شهري ديده مي شود.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه اجرای سیاستهای جدید جمعیتی بدون همکاری های بین بخشی و مشارکت سایر سازمانها و دستگاههای مرتبط میسر نیست، گفت: نگرش نسبت به فرزندآوری، احساس فشار های اجتماعی برای فرزندآوری، و میزان کنترل بر امکانات و منابع اقتصادی و حمایتی مورد نیاز برای داشتن فرزند دیگر، سه عامل مستقیم و بلافصل تعیین کننده نیات باروری است.
مطلق افزود: تغيير نگرش زنان نسبت به مسئله تحصيل و منزلت اجتماعي آنان سبب شده كه بخش قابل توجهي از زنان سالهاي بيشتري را صرف تحصيل كرده و ازدواج را تا پايان تحصيلات به تاخير بيندازند. اين تاخير يكي از عواملي است كه مي تواند سهمي در كاهش باروري ايفا کند.
وی بیان داشت: بر اساس يك پژوهش انجام شده، 28.3 درصد (حدود يك سوم) از جامعه مورد مطالعه داراي يك فرزند بودند. اگرچه سن افراد تك فرزند كمتر از سايرين بود، ولي نكته مهم افزايش درصد تك فرزندي با افزايش سطح تحصيلات زن و مرد بود.
وی اظهار داشت: تجزيه و تحليل بيشتر نشان داد كه تك فرزندي در زناني كه از تحصيلات دانشگاهي برخوردار بودند 10 برابر زنان بي سواد بود. همچنين ميانگين تعداد فرزند دلخواه در كساني كه يك فرزند داشتند تفاوت قابل توجهي با سايرين نشان داد.
وی به عوامل کاهش تعداد فرزندان همچون عوامل اجتماعي مثل شهرنشيني، اشتغال، تغيير سبك زندگي اشاره کرده و گفت: با توجه به بالا نبودن نرخ اشتغال زنان (حدود 14 درصد) تاثير تحصيلات مادران اهميت بيشتري داشته است. همچنين براساس برخي مطالب ارايه شده در حوزه خارج از وزارت بهداشت، از منظر رفتارشناسي نيز بخش قابل توجهي از قشر تحصيلكرده تمايل به بيش از يك فرزند ندارند.
وی يكي از اثرات مهم و نامطلوب پديده تك فرزندي را به هم خوردن توازن و تعادل نسلي دانست و گفت: سهم مادران تحصيل كرده از جمعيت آينده در مقايسه با مادران كم تحصيلات بسيار كمتر بوده و سبب كاهش متوسط ضريب هوشي جامعه خواهد شد.
وی افزود: اين امر دقيقا همان رهنمود مقام معظم رهبري است كه: "يكي از مشكلات ما اين است كه برجسته ترين زوجهاي ما كه نخبگان هستند كمترين فرزند را دارند كه اين يك ضرر بزرگ است چون كشور را از ژن انسانهاي برتر محروم مي كنيم."
مدیر کل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در پایان از معاونین بهداشتی دانشگاهها خواست: با توجه به واقعيات مطروحه، شناسايي خانواده هاي تك فرزند كه عليرغم برخورداري از شرايط مناسب تمايلي به داشتن فرزند بعدي ندارند را در برنامه ريزي و مداخله های بهداشتی قرار دهند و به منظور فرهنگ سازي و آموزش در راستاي ارتقاي نرخ باروري كلي و طراحی و اجرای مناسب مداخلات در اين راستا اهتمام ورزند.
اخبار اجتماعی - مهر