مینا وحید با بازی در نقش مریم در سریال شهرزاد توانست تصویرهای خوبی برای مردم بسازد و با بازی خوبش حس نفرت از خیانت را از جلوی دوربین به پای نمایش خانگی برساند و به قلب مردم منتقل کند. بعد از همکاری با حسن فتحی او با کبومرث پوراحمد در کفش هایم کو به روی اکران رفت و توانست با لهجه ی فرنگی و حس مبهم از آلزایمر همه را متحیر کند حتی خود آقای پور احمد باتجربه بسیار به این نوگل اکران ایران امید دارد. باهم مصاحبه اختصاصی از مینا وحید را میخوانیم و از برنامه هایش در سینما بیشتر متوجه میشویم.
از «شهرزاد» شروع کنیم که از خیلی وقت سر زبان است و در چند قسمت اخیر نقش شما پر رنگ شده. وقتی اسم تان را به عنوان بازیگر دیدم احساس کردم مینا وحید قرار است، رنگین کمان سریال حسن فتحی را که از بازیگر چهره چیزی کم ندارد، تکمیل کند. رفته رفته اما نقش مریم پر رنگ شد و در چند قسمت اول شده محور قصه. پذیرش این نقش صبوری می خواهد چون مرم از قسمت سوم می آید و حضورش علی السویه است. وقتی نقش پیشنهاد شد چه دورنمایی برای آن داشتید؟
- مریم «شهرزاد» با دو نقشی که در «دوران عاشقی» و «کفش هایم و؟» بازی کردم تفاوت هایی داشت و در پذیرش آن شک داشتم چون خود شخصیت را دوست نداشتم؛ ضمن این که بی هویت بود. وقتی با آقای فتحی صحبت کردم ایشان هم حق را به من دادند و گفتند باید کاراکتر اصلاح شود که تا حدودی هم شد. به هر حال من برای انتخاب نقش ها از چند نفر به عنوان مشاور کمک می گیرم. جالب این بود که چند نفر می گفتند نقش را قبول کن چون به هر حال سریال حسن فتحی است و بازیگران مطرحی در آن بودند که می شد به انتخاب آنها اعتماد کرد.
در مقابل بعضی ها می گفتند قبول نکن چون هنوز «دوران عاشقی» اکران نشده بود و نمی دانستم موقعیتم چه خواهد شد. به هر حال انتخاب کردم. درباره این که شخصیت مریم کند رونمایی شد، باید بگویم در فیلمنامه این طور نبود. در قسمت 16 یا 17 تکلیف کاراکتر روشن می شد و نقش به پایان می رسید. (در ورژن کنونی نقش مریم در قسمت 26 معلوم شد) طبیعی است که حضور مریم قطره چکانی باشد ولی آقای فتحی در تدوین تصمیم گرفتند که مریم را نگه دارند. اصلا فیلمنامه در تدوین چیز دیگری شد.
الان که سریال را می بینید مثل تماشاگران لذت می برید یا معتقدید فیلمنامه اولیه جذاب تر بود؟
- در هر صورت من فکر نمی کنم کسی از مریم لذت ببرد.
کل سریال را می گویم؟
- من فکر نمی کنم تدوین به درام ضربه زده باشد. همه تصمیم هایی که کارگردان می گیرد برای بهتر شدن فیلم است. تدوین هم یکی از همین ابزارهای کمکی است که حتی به آن کارگردان دوم می گویند. درباره مریم نمی توانم بگویم این اتفاق خوب بوده یا نه چون سریال یک محور اصلی دارد به اسم بزرگ آقا و شهرزاد و اطرافیانش؛ مابقی از جمله مریم داستانک هایی هستند که در کنار داستان اصلی روایت می شد چون داستانک ما محور اصلی درام ربطی نداشت، فکر می کنم در تدوین تصمیم جداگانه ای برای آن گرفته شد و نمی دانم برای مردم بهتر شده یا بدتر.
مریم شخصیتی است که با نقش قبلی شما در «دوران عاشقی» تفاوت صد و هشتاد درجه ای دارد، احیانا دو دلی شما برای پذیرش «شهرزاد» به خاطر چرک بودن نقش نبود؟
- البته من فکر نمی کردم چرکی نقش تا این حد به چشم مردم بیاید. این که بعضی ها در فضای مجازی به رفتار مریم واکنش نشان می دهند، شاید جای خوشحالی داشته باشد. بگذریم که بعضی ها ادبیات مناسبی ندارند و این دردآور است. منظورم این است که لابد نقش، اثر خود را گذاشته و عده ای واکنش نشان می دهند.
منظورم این است که شمای بازیگر دوست دارید همیشه نقش مثبت بازی کنید؟
- راستش نه؛ یک بازیگر باید در کارنامه خود نقش خوب و بد داشته باشد. ضمن این که نقش های بد در کارنامه یک بازیگر ماندگارترند. بعضی بازیگر ها برای همین اصرار دارند نقش بد انتخاب کنند چون در ذهن مردم ماندگارتر می شوند. مریم نقش بد نیست، چرک است. قرار هم نبود این قدر چرک باشد و اگر وقت بود که نویسنده و کارگردان بیشتر به این داستانک برسند، مریم از این چرکی بیرون می آمد و تبدیل به شخصیتی خاکستری می شد.
شاید با قرار دادن 10 دیالوگ در لابلای فیلمنامه این اتفاق رخ می داد. بابک (امیر حسین رستمی) یک شخصیت طنز دارد و مریم از رفتار او خجالت می کشد. مریم عاشق نیست و هر چه رفتار عاشقانه و ابراز عشق می بینیم از جانب بابک است. مریم حتی یک نگاه عاشقانه به بابک ندارد. حتی جاهایی که از من می خواستند به بابک نگاه عاشقانه داشته باشم پیشنهاد می دادم این کار را نکنم. مریم دنبال موقعیت است و اگر ادعای عشق می کرد، رفتار بعدی اش زیر سوال می رفت. مریم سودای بازیگری دارد و وقتی به یک آدم قدرتمند (سرهنگ تیموری) می رسد به امید آینده بهتر بابک را رها می کند.
البته من نقش را تحلیل می کنم و قصدم اصالت دادن به مریم نیست. به هر حال، چون نقش پرداخت کافی نشده یک مقدار ابتر مانده و برای مردم چندش آور است. مثلا یک نفر کامنت گذاشته که مشابه خداحافظی شما و بابک در رستوران را بین شهرزاد و فرهاد دیدیم؛ آنجا اشک مان درآمد اینجا نه. فرصت نبود جواب بدهم که دوست عزیز اگر من اشک شما را درمی آوردم یعنی بد بازی کرده ام. آن جدایی یک وداع بدون عشق بود و معنایش این بود که ما به هم نمی آییم. اتفاق گریه کردن برای بازیگر آسان ترین کار است.
بابک و مریم نقطه مقابل عشق شهرزاد و فرهاد هستند.
- بله. مریم به شهرزاد می گوید گره هر دو عشق کور شبیه به هم نیست.
سال پیش که قرار بود درباره «دوران عاشقی» گفتگو کنیم و نشد، پرسیدم مشغول چه کاری هستید، گفتید «شهرزاد». منتها احساس کردم نه اسم فتحی و نه سریالی در اندازه «شهرزاد» مشغول تان نکرده.
- من حتی در «دوران عاشقی» و «کفش هایم کو؟» تا نتیجه را روی پرده ندیدم با شعف درباره شان حرف نزدم. من فکر می کردم «کفش هایم کو؟» کولاک می کند اما فروش نداشت. با این که فیلم خوب و آبرومندی است اما گیشه خوبی نداشت و همه مان ناراحت از این اتفاق هستیم.
درباره «شهرزاد» من بازیگر تازه کارم و باید خیلی تجربه کسب کنم که بتوانم آینده هر اثر را پیش بینی کنم. بازیگری مثل شهاب حسینی به این نقطه رسیده. در «دوران عاشقی» به ایشان می گفتم فلان فیلم را بازی کردید ولی کارگردانش آن موقع معروف نبود. می گفت از روی فیلمنامه فهمیدم خوب می شود. من هنوز این قدرت را ندارم؛ تازه آنها که دارند و فکر می کردند سریال شان در شبکه خانگی موفق می شود با شکست مواجه شدند. ما اصلا فکر نمی کردیم «شهرزاد» موفق باشد. بزرگ ترین چیزی که در «شهرزاد» علاوه بر همکاری با حسن فتحی یاد گرفتم این بود که نقشی را قبول کنم که آن را دوست داشته باشم؛ چه بزرگ چه کوچک.
هنوز هم مریم را دوست ندارید؟
- نه.
ولی باعث فراگیری نام تان شده.
- اشتباه نشود؛ من خود مریم را دوست ندارم. من شاید نقش منفی را قبول کنم ولی باید برایم آن شخصیت توجیه پذیر باشد.
این نگاه تاثیر منفی روی بازی تان نمی گذاشت؟
- چرا. فکر می کنم اگر بخواهیم نمودار بگیریم نسبت به بازی های دیگرم افت داشته ام. البته شخصیت مریم را باید چندش و شل و لوس بازی می کردم. اگر جذاب می بود مریم نمی شد. اعتراض هایی که بعضی ها دارند یعنی نقش اثر خودش را گذاشته.
کی شما را به حسن فتحی پیشنهاد داد؟
- من در «دوران عاشقی» با شهاب حسینی همبازی بودم و آقای میرفخرایی قرار بود به عنوان طراح صحنه در سریال حضور داشته باشند که هر دو من را معرفی کردند.
شما جزو بازیگرانی هستید که در سن پایین مثلا زیر 25 سال شروع نکردید، منتها این شانس را دارید که با کارگردان های خوبی کار کرده اید. این اتفاق چقدر محصول شرایط بوده و چقدر به حوصله خودتان ربط دارد؟
- من فوق لیسانس تئاتر هستم پس شش – هفت سال وقتم صرف تحصیلات شده. چهار سال هم پیشنهادی مختلف از جمله پیشنهادهای تلویزیونی را رد می کردم. به نظرم برای بازیگری باید سیاست هایی داشته باشی. یعنی اگر در سن بیست سالگی می آمدم این طور قدم برنمی داشتم. چه بسا هیجان زده عمل می کردم و قدرت نه گفتن به یک سری از پروژه ها را نداشتم و احتمالا به انحطاط حرفه ای ام منجر می شد.
از من بیشتر سوال شده که چرا کارگردان های مطرح به شما پیشنهاد همکاری می دهند؟ خب، به من همه جور پیشنهادی داده می شود ولی اگر در این دو سال مثلا سی کار پیشنهاد شده من سه کار را پذیرفته ام؛ برای همین مخاطب 27 تای دیگر را نمی بیند. باید دید آن پروژه به من چیزی اضافه می کند یا من چیزی به پروژه اضافه می کنم؛ اگر این طور بود نقش را می پذیرم.
شانس کجای این اتفاق است؟
- واقعا من خوش شانس بوده ام؛ مخصوصا در اولین کارم (دوران عاشقی) که باعث شد قدم اول را محکم بردارم. پیش از این تله فیلم «ساعت به وقت صفر» را بازی کرده بودم که هم خیلی خوب دیده شد و هم در جشنواره جام جم جایزه برد اما آقای رییسیان من را بر اساس آن فیلم انتخاب نکرد. یکی از دوستان تهیه کننده من را به ایشان معرفی کردند. این فیلم بزرگترین شانس من بود که فرصتی برای عرض اندام به من داد. نمی گویم میترای «دوران عاشقی» عالی شد اما وقتی یک بازیگر در برابر دو بازیگر حرفه ای و توانمند طوری بازی کرده که بازی اش بیرون نزده، موفقیت بزرگی برای او است.
اتفاقا سال پیش پرونده ای منتشر کردیم درباره بازیگران مطرحی که حاضر می شوند هر پارتنری را بپذیرند. درباره شهاب حسینی که بازیگر روبروی شما است نوشتیم دچار اشتباه نشده چون مینا وحید از عهده نقش بر آمده. چه احساسی داشتید وقتی فهمیدید قرار است در کنار دو اسم شناخته شده یعنی شهاب حسینی و لیلا حاتمی بازی کنید؟ چه کردید که کم نیاورید؟
- در این که آقای حسینی سوپراستار موفق و محبوبی است شکی نیست ولی وقتی با او برخورد دارید متوجه می شوید که به قدری متواضع و افتاده است که به بازیگر روبرو اجازه می دهد راحت بازی کند. بزرگترین درسی که از آقای حسینی یاد گرفتم این بود که به بازیگر روبرو کمک می کند. مثلا به من می گفت فکر نمی کنی اگر طور دیگری بازی کنی بهتر است و وقتی برداشت دوباره می گرفتیم می دیدیم دقیقا درست می گوید. از او تشکر می کردم ولی می گفت من دارم به خودم کمک می کنم. می گفت اگر در یک فیلم بازیگری خیلی هم خوب باشد ولی بازیگر روبروی او خوب نباشد بازی اش خراب می شود. واقعا در «دوران عاشقی» احساس می کردم یک تیم هستیم.
هوشمندی کارگردان هم در هماهنگ کردن بازیگران مهم است.
- من همیشه مدیون اعتماد آقای رییسیان هستم ولی برخوردی که با من داشت با برخوردی که با خانم حاتمی که بازیگر مطرح و مورد علاقه اوست فرقی نمی کرد. یعنی همه را در یک سطح می دید. طبعا وقتی کارگردانی این طور برخورد می کند، هیچ کدام از بچه ها، پشت صحنه اجازه شیطنت به خودشان نمی دهند. این اتفاق متاسفانه گاهی برای بازیگران تازه وارد رخ می دهد. اگر کارگردان حرفه ای برخورد کند کسی اجازه شیطنت به خودش نمی دهد و باعث می شود بازیگر هم حرفه ای بار بیاید. البته بعضی وقت ها در کار بعدی احتمال سرخوردگی هست چون بازیگر از شرایط حرفه ای با محیطی غیرحرفه ای مواجه می شود.
ممکن است سوءتفاهم پیش بیاید که منظور شما «شهرزاد» است!
- نه، به طور کلی می گویم. من که این شانس را داشته ام که در همه پروژه ها عوامل، حرفه ای و مودب بوده اند. آقای رییسیان یک روز من و شهاب حسینی را برای ضبط فلش بک ها به خارج از تهران بردند که در آن فضا معارفه ای داشته باشیم چون برای آقای حسینی هم همبازی شدن با یک بازیگر تازه کار طبعا سختی هایی دارد. ضمن این که شهاب حسینی بسیار بسیار شریف و حرفه ای است.
بازیگری هم سراغ داریم که از روی لج و برای خراب کردن بازی بازیگر روبرو، موقع ضبط سکانس های مربوط به پارتنرش ساندویچ می خورده؛ آن هم در سکانس های عاشقانه!
- در همه کارها مشکلات هست؛ بازیگر حرفه ای باید به حاشیه ها بی توجه باشد چون در نهایت مخاطب بازی او را می بیند و بازیگر است که لطمه می بیند.
وقتی خبر ساخت «کفش هایم کو؟» رسانه ای شد خیلی ها گفتند کیومرث پوراحمد می خواهد «شب یلدا 2» را بسازد. البته خودش تکذیب کرد ولی به هر حال راه تأویل باز است و می توان تصور کرد که رضا کیانیان دارد نقش پیری محمدرضا فروتن را بازی می کند. به شما هم چنین کنسه هایی داد؟
- نه اصلا. ولی می توانیم بگوییم دغدغه کارگردان در این فیلم، ادامه «شب یلدا» است.
چطور به کیومرث پوراحمد معرفی شدید؟ «دوران عاشقی» را دیده بود؟
- تهیه کننده فیلم آقای قائم مقامی من را در «دوران عاشقی» دیده بودند و معرفی کردند. البته آقای پور احمد خیلی به چشم خریدار من را انتخاب نکردند. روزی که من به دفتر تولید رفتم با شش، هفت بازیگر قرار داشتند. حتی گفتند این بازیگر فلان فیلم است؟ من گفتم نه بازیگر «دوران عاشقی» ام. همه خندیدند و همین باعث ایجاد یک جو بگو بخند و شاد شد.
خانم شان هم حضور داشتند و فکر می کنم در انتخاب من تاثیر داشتند. آن روز من سر حال بودم و برای آقای پوراحمد «بیتا» شدم. گفتند تو خود بیتا هستی. «دوران عاشقی» را ببینم اگر بازی ات خوب باشد انتخاب می شوی. همان شب دستیارشان سکانسی به من دادند که سخت ترین سکانس فیلم هم هست. فردای آن روز تست دادم و گفتند ایشان بیتای فیلم ما است. روز اول فیلمبردای بعد از ضبط اولین سکانس متوجه شدم خیال ایشان راحت شده. حتی گفتند: «دختر تو یه چیزی می شی.»
نقش فرزند و پدر در سینما زیاد داشته ایم؛ اینجا چون قرار است رابطه پدر – دختر ببینیم قاعدتا کار شما سخت تر است و باید حس موجود را در دیالوگ،نگاه و بازی ببینیم. با رضا کیانیان تمرین داشتید؟
- نه، ما تمرین نداشتیم. تمرین مان بین پلان ها بود. آن هم تمرین نبود؛ آقای کیانیان بسیار باتجربه است. برای همین در دوران فیلمبرداری ارتباط مان به گونه ای شکل گرفت که انگار پدر و دختر هستیم. یعنی حس حمایت پدری را به من منتقل کردند تا جایی که من بهشان می گفتم ددی جان! وقتی این رابطه شکل می گیرد حس موجود هم به مخاطب منتقل می شود. بزرگترین جذابیت فیلمنامه هم عذاب وجدان بیتا بود. درد برگشت ناپذیری دارد ولی نمی تواند به پدرش بگوید من همان دختری هستم که دنبالش هستی و باید نقش پرستار را بازی می کردم.
ولی اول فیلم دختر با توپ پر می آید.
- بله، چون فکر می کند پدرش مقصر است ولی کم کم فهمید چقدر پدرش مظلوم شده.
چند درصد از بیتا، خود مینا وحید است؟
- تقریبا هشتاد درصد. البته این شیطنت را آدم های دور و برم می بینند و در بیرون کنترل شده است. در طول فیلمبرداری «کفش هایم کو؟» حتی در خانه هم پر سروصدا بودم تا این شیطنت در نقش اثر بگذارد. برعکس کارهای دیگر که آرام می روم و می آیم در پشت صحنه، در این فیلم خیلی اکتیو بودم تا این شیطنت از نقش نیفتد.
سختی کار شما این بود که بازیگر روبرو به الزام نقش نباید به شما توجه می کرد. یعنی در خود فیلم بیتا باید یک نقش دیگر (پرستار) را بازی می کرد.
- بله، یک جور بازی توی بازی بود. در سکانس هایی که دو نفره نبود، آقای کیانیان روبروی من بازی می کرد که حسم بهتر شکل بگیرد.
«کفش هایم کو؟» فیلم تاثربرانگیزی است و مخاطب را تکان می دهد. موقع فیلمبرداری این اتمسفر وجود داشت؟
- بله؛ در خیلی از سکانس هایی که گریه داشت بعد از کات نمی توانستم گریه نکنم. ضمن این که از بازی آقای کیانیان و تنهایی او متاثر می شدیم. یک روزهایی بود که سکانس های دردناکی می گرفتیم و بعدش خسته و بی حال می شدیم. البته باید انرژی ام را مدیریت می کردم که سکانس های شاد بعدی تحت تاثیر قرار نگیرد. برای همین بین فیلمبرداری در حیاط می دویدم و زیاد شیرینی می خوردم که بیتا بمانم.
در سین و شین ها عمد داشتیم
نقد دیگری که در بازی خانم وحید وارد است به «کفش هایم کو؟» برمی گردد. یک عده معتقدند نقش بیتا زیادی لوس شده و عده ای می گویند اتفاق اتفاقا رابطه پدر و دخترها به ویژه در نسل بیتا عمدتا همین شکلی است. پاسخش را بخوانید: «وقتی یک شخصیت و رابطه آن با اطرافیان شکل بگیرد، بقیه مسائل بر اساس آن رابطه ایجاد می شود. الان پدر من بیمار است و تمام کارهای ابتدایی را باید برای او انجام داد. من و خواهرم مثل یک بچه با او برخورد می کنیم و در طول انجام کارها شاید 10 بار پیشانی اش را ببوسم و قربان صدقه اش بروم. این وقتی در زندگی واقعی می آید لوس نیست ولی وقتی در فیلم می بینی به خودت اجازه می دهی بگویی این لوس است. من حتی از آقای پوراحمد پرسیدم بیتا را جدی تر می خواهی؟ گفت نه. همین مینا وحید را می خواهم.»
تصمیم ها برای آینده
مینا وحید قدم های اول بازیگری را خوب برداشته، حالا باید دید در آینده چه می کند. برای ادامه چه برنامه ای دارید؟ چه می کنید که از قافله عقب نیفتید؟ او این طور پاسخ می دهد: «اولا ورزش خیلی کمک می کندو آن را رها نمی کنم. با یکی از اساتید بازیگری یکسری نکات را برای بیان و بدن تمرین می کنم چون معتقدم هر چند سال یک بار باید همه آموخته ها را مرور کرد.»
مسئله بعدی که در روند کارنامه این بازیگر تاثیر دارد، تنوع پیشنهادها است. می پرسیم جنس پیشنهادها به شما الان چه شکلی است: «خدا را شکر بیشتر پیشنهادها برای نقش یک است ولی از هر 10 فیلمی که ساخته می شود شاید یک فیلم است که محوریت آن زن باشد. یعنی رل یک به من پیشنهاد می شود ولی فقط ناظر است! من نقشی را دوست دارم که منفعل نباشد و جایی برای کار کردن داشته باشد. در این مدت چند کار سینمایی پیشنهاد شده ولی جنس آن را دوست نداشته ام. فعلا هم در حال نوشتن هستم و قرار است ساخته شود. با یک تهیه کننده هم صحبت کرده ام و باید منتظر زمان مناسب برای تولید آن بود. فیلمنامه دو سال پیش تمام شده و حالا مشغول روتوش کردن آن هستم.»
بعد از این گپ و گفت می پرسیم دوست دارید برای تلویزیون سریال بازی کنید؟ یا می خواهید فقط در سینما باشید؟ «بستگی به فیلمنامه دارد اما به خاطر محدودیت های تلویزیون، کم پیش می آید که نقش برای یک بازیگر جای شکوفایی داشته باشد.»
پایان مریم
بخش دیگری از گفتگو به پایان نقش مریم در سریال «شهرزاد» ختم شد؛ با این سوال: قصه مریم به نظر ادامه دار می آمد ولی تمام شد. از حسن فتحی نخواستید در فصل دوم سریال هم باشید؟ مینا وحید این طور جواب می دهد: «در اولین جلسه ای که درباره تحلیل نقش برگزار شد آقای فتحی گفتند دلم نمی آید مریم کشته شود که در نهایت این اتفاق افتاد. به هر حال وقتی به عنوان یک نویسنده داستانکی را وارد سریال می کنید باید بلد باشید آن را یک جایی ببندید چون رها می شود و احتمالا از دست می رود.»
ظاهرا قرار بوده حسن فتحی تمهیدی دیگر اتخاذ کند و با ترفندی نقش مریم را در فصل دوم به سریال «شهرزاد» بازگرداند که منصرف می شود... وحید به این مسئله ورود نمی کند و بار دیگر نقبی به شخصیت مریم می زند: «مریم برای جدا شدن از بابک دلیلی دارد که توجیه پذیر است نه تاییدپذیر. اگر بهتر پرداخت می شد برای آن دلسوزی می کردیم نه احساس نفرت.» اشاره وحید به مخاطبانی است که بعد از قسمت بیست و پنجم سریال «شهرزاد» علیه شخصیت مریم موضع گرفته بودند!